Quản lí tiểu khí hậu chuồng nuôi trong trại chăn nuôi heo đóng vai trò vô cùng quan trọng, quyết định to lớn đến hiệu quả chăn nuôi. Tiểu khí hậu phụ thuộc vào: Tốc độ lưu thông không khí trong chuồng, nhiệt độ chuồng và độ ẩm chuồng. Hiện nay, các trại chăn nuôi đã sử dụng hệ thống thông gió chủ động, giúp điều tiết và kiểm soát không khí bên trong trại nuôi tốt hơn.
Trong chăn nuôi, nhiệt trong chuồng đến từ cơ thể vật nuôi, chất thải, sự phân hủy chất thải. Bên cạnh đó, chất tiết của vật nuôi tạo ra các khí độc lơ lửng trong không gian chuồng nuôi như NH3, H2S…
Vào mùa đông, hệ thống thông gió có vai trò chính là đưa khí thải ra khỏi chuồng, kiểm soát độ ẩm chuồng. Ngược lại, vào mùa hè, hệ thống thông gió sẽ đẩy nhiệt độ và độ ẩm ra ngoài để duy trì nhiệt độ phù hợp trong trại chăn nuôi heo.
Kiểm soát nhiệt độ chuồng nuôi
Nhiệt độ quá cao khiến heo uống nhiều nước, làm tốc độ tăng trọng giảm. Nhiệt độ thấp khiến heo ăn nhiều hơn để dùng năng lượng giữ nhiệt cho cơ thể. Heo cần ở trong vùng thoải mái của nhiệt độ, chỉ như vậy người chăn nuôi heo mới có thể mong đợi kết quả tốt nhất về kỹ thuật và kinh tế.
Bảng 1: Nhiệt độ tiêu chuẩn theo trọng lượng của heo
| Loại heo | Trọng lượng (kg) | Heo trên 1 ô chuồng | Vật liệu sàn | Nhiệt độ chuồng nuôi (0C) |
| Heo con | 1 | 10 | Bê tông | 26 – 32 |
| 1 | 10 | Rơm rạ | 20 – 27 | |
| 5 | 10 | Bê tông | 22 – 30 | |
| 5 | 10 | Bê tông | 20 – 29 | |
| 5 | 10 | Rơm rạ | 16 – 26 | |
| Heo cai sữa | 20 | 10 | Bê tông | 16 – 28 |
| 20 | 10 | Rơm rạ | 11 – 25 | |
| Heo thịt | 40 | 10 | Bê tông | 13 – 27 |
| 40 | 10 | Rơm rạ | 07 – 24 |
Bảng 2: Ảnh hưởng của điều kiện môi trường đến nhiệt độ tiêu chuẩn
| Điều kiện môi trường | Thay đổi nhiệt độ môi trường | |
| Tốc độ gió | 0.2 m/s | -4 |
| 0.5 m/s | -7 | |
| 1.6 m/s | -10 | |
| Loại sàn | Rơm rạ | 4 – 8 |
| Bê tông đá đen | -5 | |
| Bê tông | -5 đến -10 | |
| Chênh lệch nhiệt độ trong và ngoài chuồng nuôi | 13 | -7 |
| 3 | -1.5 | |
| 1 | -0.5 | |
Dựa vào 2 bảng thông số trên, ta có thể tính được hệ thống thông gió được sử dụng như thế nào thì sẽ phù hợp với sức khỏe đàn heo theo công thức
Nhiệt độ tiêu chuẩn = Nhiệt độ chuồng nuôi hiện tại + Tốc độ gió + Vật liệu làm sàn + Chênh lệch nhiệt độ
Ví dụ: đàn heo 40kg, nhiệt độ chuồng nuôi là 180C, tốc độ gió là 0.5m/s, heo nuôi sàn bê tông và tường gạch, nhiệt độ ngoài trời là 210C.
Nhiệt độ trong chuồng là: 18 + (-7) + (-5) + (-1.5) = 5.5.
Ta so sánh kết quả trên với bảng 1, thấy thấp hơn mức nhiệt cần thiết à heo cần năng lượng để sưởi ấm cơ thể, điều này làm giảm tăng trọng của heo à Cần điều chỉnh nhiệt độ.
Kiểm soát độ ẩm tương đối chuồng nuôi
Lượng hơi nước trong không khí được đo bằng chỉ số độ ẩm tương đối RH (Relative Humidity). Nếu độ ẩm trong không khí quá thấp, heo sẽ tổn thương niêm mạc mũi làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Nếu độ ẩm quá cao sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Như vậy, việc kiểm soát độ ẩm cũng chính là duy trì Rh ở một chỉ số phù hợp với heo.
Hiểu rõ về các yếu tố ảnh hưởng sẽ giúp người chăn nuôi xây dựng được tiểu khí hậu trại thích hợp, nâng cao năng suất chăn nuôi để đạt được hiệu quả tốt nhất.
